هر چند پری زنگنه در ایران بیشتر به خاطر آوازش مشهور است، اما همیشه در نویسندگی فعالیت داشته و این اواخر کتاب «آن سوی تاریکی» درباره دنیای
نابینایان از او منتشر شده است.
سمیه قاضی زاده: پری زنگنه در ایران به خاطر آوازش معروف است؛ خواننده ای با صدای سوپرانو که علیرغم نابینا شدنش در جوانی هرگز دست از هنرش نکشید و پیوسته در تمام طول این سال ها کنسرت برگزار کرد.
در کنار اینها زنگنه پیوسته در نویسندگی فعالیت داشته و پیش از آنکه آخرین کتابش «آن سوی تاریکی» را منتشر کند، سه کتاب دیگر را روانه بازار کرد که در آن میان مجموعه شعرهایش هم بود. بعد از این هم کتاب دیگری که سرگذشت زندگی موسیقایی اش است منتشر می شود.
«آن سوی تاریکی» با بخش زندگی نامه زنگنه از دوران پیش از نابینا شدنش آغاز شده و تا امروز او ادامه دارد، اما بجز این بخش که اتوبیوگرافی کوتاهی است، دیگر فصل های آن به دنیای نابینایان و چگونگی برخورد با آن می پردازد. کتابی که شاید خواندن آن بیش از آنکه برای نابینایان مفید باشد برای بینایان توصیه می شود تا با دنیای شگفت انگیز و ناشناخته آنها آشنا شوند.
فکر می کنید چرا اینقدر درباره نابینایی کم نوشته شده است؟
بسیاری از نویسندگان یا راغب نبودند یا جنبه های واقعی را ننوشته اند. بیشتر از همان افسانه ها و حکایات گفته اند تا چیز دیگر. متاسفانه در فیلم ها و سریال ها
هم تصویر درستی از نابینایان داده نشده و همیشه اغراق شده بوده، به طوری که این اغراق اجازه نداده زندگی واقعی یک نابینا تصویر شود.
تنها فیلمی که دیده ام تصویر درستی ترسیم کرده بود، «رنگ خدا» آقای مجید مجیدی بود که اتفاقا پیش از ساخته شدن آن با ایشان دیدار داشتم. متاسفانه در اطراف نابینایان دائما خرافات هست و حرف هایی از این قبیل که حتما یک فرد نابینا به کسی بدی کرده که اینطور شده یا عقوبت کارش است یا وقتی از کنارت رد می شوند، آه می کشند که خدا را شکر که اینطور نیستیم. من می خواستم در این کتاب به همه چیز اشاره کنم، نه فقط یک زاویه بلکه از زوایای مختلف. در واقع مقایسه این گفته ها و افسانه ها با آن چیزهایی که در واقعیت رخ می داد.
فکر نوشتن این کتاب از چه زمانی به سراغتان آمد؟
از خیلی پیش ها، شاید از زمانی که من دچار یک تغییر بزرگ در زندگی ام شدم و لازم دانستم پیش از آنکه با جامعه نابینایان آشنا شوم، با مسائلی که پیرامونم می گذشت آشنا شوم و برای آنها توضیحی پیدا کنم و برای این همه توضیحاتی که هر روز باید به اطرافیانم بدهم بطور جدی کتابی بنویسم. یا بهتر است بگویم در واقع راهنمایی نامه ای بنویسم.
وقتی این فکر در من تقویت شد با نابینایان بیشتر صحبت کردم. بین نابینایان مشکلات مشترک و همین طور گله ها و خواسته های مشترکی مطرح بود و من احساس کردم نگارش این کتاب می تواند خدمت بزرگی به آنها باشد. فکر نوشتن این کتاب در واقع پیش از انقلاب و یک یا دو سال بعد از آن حادثه ای که برای من اتفاق افتاده بود و منجر به نابینایی ام شد به وجود آمد.
کی شروع کردید به نوشتن، چون خیلی از جزئیات زندگی تان در این کتاب آمده است؟
به شکل جدی 10-11 سال پیش شروع به نوشتن این کتاب کردم و هشت سال مداوم به شکل شبانه روزی روی آن کار کردم. در کنار نوشتن این کتاب کتاب های دیگری را هم مطالعه کردم. همینطور سفرهایی داشتم به مکان هایی که دلم می خواست در کتاب به آنها اشاره کنم.
چطور طی این سال ها این همه جزئیات یادتان مانده بود؟
همه مسائل را پیش رو داشتم و همه این اندیشه ها به همین قوت در من وجود داشت. البته بعضی از مسائل و موضوعات حین نوشتن اضافه می شد که تیتر آن را پس از آنکه مورد مطالعه قرار می دادم به دنبال جزئیاتش می رفتم. البته خاطرات شخصی من بعدها اضافه شد. در واقع این بخش در آخر کار اضافه شد.
به دلایل خاص به یادآوردن مطالب واقعا چیزی نبود که برای من سخت باشد. توشه کارم هم همین بود. حافظه نمی خواست. مشکلات را تمام و کمال می دانستم و همینطور که ویرایش می کردم ترتیب مطالب را مرتب می کردم. سپس با مشورت با دیگران به این نتیجه رسیدیم که سیستماتیک پیش برویم و خاطرات از کودکی مطرح شود تا راهنمایی برای نابینایان باشد. مشکلات هم بسیار زیاد بود.
خوشبختانه هنوز فکر می کنم این کتابی که چندین سال قبل نوشته شده همچنان به قوت خودش باقی است. گاهی می گویم برایم دوباره آن را بخوانند و لذت می برم. با این حال هر بار کم و کاست ها را می بینم. هرچند مشکلات نابینایان همان است و مردم هم رفتارهایشان همان است.
خیلی با ایمان معتقدم قدمی را که من برای نابینایان برداشتم بعید است دیگر کسی حوصله داشته باشد و نظیر آن را بنویسد. کما اینکه صاحبنظران مرا خیلی مورد تشویق قرار دادند و برای من خیلی با ارزش تر از هر مدالی بود که مورد تشویق آنها قرار گرفتم. فکر می کنم از زمانی که من این کتاب را شروع کردم در جامعه هیچ اتفاقی نیفتاده، همان خواسته ها همان سوالات همیشگی از نابینایان و...
همیشه فکر می کنم این کتاب برای ابد خواهد ماند و کاربردی خواهد بود. برای اینکه این نسل ها از بین می روند و نسل های جدید می آیند و باز این ماجراها همینطور ادامه دارند و با این حال این کتاب جوابگوی آیندگان هم خواهد بود.
این کتاب بریل نشده است؟
چرا خوشبختانه بریل شده است. سازمان چاپ رودکی سازمان گسترده ای است که این کار را خودشان انجام دادند. خوشبختانه این انتشارات پیش از آنکه من بگویم پیش قدم شدند و این کتاب را به خط بریل تبدیل کردند که در چهار جلد منتشر شده است. چون همانطور که می دانید مطالب بریل درشت تر است.
کتاب «آن سوی تاریکی» به استان های مختلف و مراکز و ان جی او ها فرستاده شده و آنها می توانند از این کتاب استفاده کنند. هرچند من این کتاب را برای بینایان نوشته ام چرا که آنها هستند که باید با مسائل نابینایان آشنا شوند وگرنه نابینایان که خودشان مسائل خودشان را می دانند و طرز فکر جامعه را می شناسند. به جز برخی بخش ها که با خود نابینایان صحبت کردم بقیه بخش ها را برای مردم نوشتم.
در نوشتن کتاب چقدر از دیگران کمک می گرفتید و اصلا چطور متوجه شدید که می توانید بنویسید؟
من از دوران نوجوانی همیشه چیزهایی می نوشتم. درباره این کتاب باید بگویم بخش های مختلف آن را به صورت یادداشت هایی با خط درشت تر می نوشتم و کاغذها را علامت می گذاشتم. سعی می کردم با خط منظم بنویسم هرچند که چهار دستیار داشتم.
بعضی وقتها همه یادداشت ها را به صور ت کامل نمی نوشتم بلکه تنها اشاره ای می کردم که بعدا یادم بماند که باید آن را کامل کنم. طی این سال ها دستیارانم بسیار به من کمک کردند و مطالب را خط به خط خواندند. خطی که در برخی مواقع مثل نسخه دکترها بود. آنها جمله سازی می کردند و بعد من آن را چک می کردم.
ضبط نمی کردید؟
عادت به ضبط کردن نداشتم با اینکه می دانستم ضبط خیلی کارها را آسان می کند و شاید خیلی بهتر هم می بود. دلم می خواست خودم بنویسم. بارها و بارها این مطالب را نوشته و ویرایش می کردم.
چرا هیچوقت بریل یاد نگرفتید؟
متاسفانه نتوانستم این کار را انجام بدهم. خیلی ها بودند که در سن من نابینا شدند و توانستند، اما من خودم را در این زمینه کم هوش یافتم. البته یاد گرفتن بریل
کار خیلی آسانی نیست و برای افرادی که از کودکی نابینا هستند کلاس هایی می گذارند که در آنها روی تقویت حس لامسه کار می شود.
آزمایش اشیاء و پارچه و بافت تمرین می شود تا اینکه این انتقال به ذهن اتفاق بیفتد. البته یک مسئله دیگر هم هست و آن اینکه چون من همسر و دو فرزند داشتم نمی خواستم سکوت کنم و وقتم را صرف یادگرفتن بریل کنم و در خانه فضای غم و سکوت ایجاد کنم و خودم را در گوشه ای حبس کنم.
دلیل دیگر من این بود که نمی توانستم از طریق خط بریل به معلومات خودم که چند زبان هم می دانستم اضافه کنم، اما امروز به این نتیجه رسیدم که شخص نابینا باید مستقل باشد و همه نیازهایش را خودش برطرف کند. باید خط بریل بداند که اگر خواست یادداشتی بنویسد، تلفنی یادداشت کند و... بتواند خودش به تنهایی بنویسد و بعدا آن را بخواند. اگر من نتوانستم کتمان نمی کنم.
بودجه ای برای همکاری دستیاران به شما داده شد؟
اصلا. من در این راه میلیون ها تومان پول خرج کردم. به هر حال این کتاب هم کتابی بود که ناشر برای صفحه بندی، طراحی، گرافیک و چاپ و نشر آن خیلی هزینه کرده بود. ناشر فکر می کرد ارزش این کتاب آنقدر هست که بهترین چاپ را برایش در نظر بگیرند. کاور و روی جلد خیلی هزینه بر شد و به همین دلیل قیمت کتاب 30 هزار تومان
شد، اما در چاپ بعدی قطعا قیمت کتاب خیلی ارزان تر خواهد شد.
اتفاقا یکی از مسائلی که برای من مطرح شد، همین قیمت بالای کتاب بود که ناخواسته مخاطب را پس می زند. ببینید من از انتشار این کتاب فکر تجاری نداشتم که قصه پولسازی بنویسم هرچند نام من رل بزرگی بازی می کند. من از همان ابتدا می دانستم مساله نابینایان ممکن است خیلی مورد دلخواه مردم نباشد و خیلی ها به خواندن همان «قصه ی من» اکتفا کنند. خیلی افراد کمی کتاب را عمیق خوانده اند. به هر حال خوشبختانه از چاپ اول این کتاب که 3000 جلد بود تنها 500 نسخه تا چند ماه پیش باقی
مانده است. امیدوارم چاپ بعدی کتاب که بسیار بسیار ارزان تر است بیشتر مورد استقبال قرار بگیرد.
بعضی از قسمت های کتاب بسیار جسورانه به نظر می رسد. چطور توانستید برخی از خاطرات تلختان را اینطور راحت بازگو کنید؟
برخی از شیوه بیان خاطرات من به این نتیجه رسیدند که در نوشتن من نوعی انتقام جویی وجود داشته است. اما واقعیت این است که بعد از جدایی همسرم از من به دلیل نابینا شدنم، من و بچه هایم خیلی ضربه خوردیم.
من فورا به خاطر هنری که داشتم توانستم بعد از این ماجرا خودم را جمع وجور کنم، اما اگر کسی جای من بود و هنری نداشت آنوقت چه می شد؟ الان استقلال کامل کاری دارم و آن ماجرا تاثیر زیادی روی من گذاشت. خوشحالم که در این کتاب با صداقت هرچه تمام تر برخورد کردم. هرچند می دانم عده ای از خوانندگان صرف کنجکاوی درباره زندگی من این کتاب را خریدند و فقط همان بخش ها را خواندند.
شنیده ام در حال نوشتن کتاب دیگری هستید. آن کتاب درباره چیست؟
آن کتاب «سرگذشت آواز من» نام دارد که برای من بسیار دوست داشتنی است و درباره زندگی موسیقایی من است. در این کتاب از رفتن من به هنرستان موسیقی و معلم هایی که داشته ام خاطرات گفته شده اند تا سال های پرکار موسیقی من. هنوز هم من سعی می کنم که با هعمان کیفیت موسیقی ام را کار کنم.الان در سفرهای خارجی که برای کنسرت های
مختلف در دنیا دارم جلساتی را هم برای معرفی کتاب برگزار می کنیم
دوشنبه 20 اردیبهشت 1389
گرفته شده از خبر آن لاین
ادامه مطلب...
